แมลงศัตรูข้าว และการป้องกันกำจัด

		ชื่อวิทยาศาสตร์ :Goniozus sp.
		วงศ์ : Bethylidae
		อันดับ : Hymenoptera

        แตนเบียน Goniozus sp.  ตัวเต็มวัยมีสีดำมัน ตัวมีสีดำสนิท หนวดสีน้ำตาล ปีกคลุมไปถึงปลายส่วนท้อง ก้นแหลม ขาทั้ง 3 คู่ จากทิเบียถึงทาร์ไซมีสีน้ำตาล เพศเมียขนาดลำตัวยาวประมาณ 3-3.5 มิลลิเมตร เพศผู้ขนาด 2.8-3.0 มิลลิเมตร ขนาดลำตัวแปรผันตามขนาดของแมลงอาศัย เป็นแตนเบียนที่มีความสำคัญในการลดปริมาณหนอนห่อใบข้าว ชอบทำลายหนอนห่อใบข้าววัยที่ 4-5 จัดเป็นแตนเบียนภายนอกชนิดทำลายเป็นกลุ่ม (gregarious external parasites) เพศเมียจะวางไข่บนตัวหนอนห่อใบข้าว หนอนแตนเบียนจะกินอยู่ภายนอกตัวหนอนห่อใบข้าวจนโตมีสีเหลือง  เมื่อเจริญเติบโตเต็มที่ก็จะเข้าดักแด้ โดยปั่นเส้นใยสีน้ำตาลหุ้มดักแด้ไว้ข้างใน พบทั่วไปในนาข้าว

ตัวเต็มวัย Goniozus sp.        

เพศเมียวางไข่บนตัวหนอนห่อใบข้าว

		ชื่อวิทยาศาสตร์ :Apanteles sp.
		Apanteles angustibasis Gahan
		วงศ์ : Braconidae
		อันดับ : Hymenoptera

        แตนเบียน Apanteles sp. ตัวเต็มวัยขนาดลำตัวยาวประมาณ 2-3 มิลลิเมตร สีน้ำตาลถึงดำ ส่วนหัว อก และท้องมีสีดำ ด้านบนของท้องปล้องแรกมีลักษณะเป็นแผ่นแข็งเล็กๆ ขาอาจมีสีดำหรือดำสลับเหลืองอ่อน เพศเมียอวัยวะวางไข่ยื่นออกจากส่วนท้องเด่นชัด เพศผู้หนวดสีดำยาวใกล้เคียงกับลำตัว ฟีเมอร์ของขาหน้ามีสีน้ำตาล หรือดำ ทิเบียสีน้ำตาล ทาร์ไซขาคู่หลังดำ

      A. angustibasis Gahan ตัวเต็มวัยมีสีดำ ลำตัวมีขนาดเล็กกว่า Apanteles sp. โดยมีขนาด 1.5-2.0 มิลลิเมตร แตนเบียน Apanteles เป็นแตนเบียนที่ว่องไว ไม่อยู่นิ่ง ทำลายหนอนห่อใบข้าว โดยเพศเมียจะวางไข่ในตัวหนอนห่อใบข้าว หนอนของแตนเบียนจะเจริญเติบโตภายในหนอนห่อใบข้าว และออกมาเข้าดักแด้ภายนอกและมีใยสีขาวหุ้มดักแด้ไว้ เป็นดักแด้เดี่ยวๆ (solitary parasite) มีใยสีขาวดักหุ้มไว้ ซึ่งต่างจาก Cotesia (=Apanteles) flavipes Cameron ที่ดักแด้ออกมาเป็นกลุ่ม (gregarious parasite)

  ตัวเต็มวัยแตนเบียน Apanteles sp.

ดักแด้แตนเบียน Apanteles sp.

		ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cardiochiles sp.
		วงศ์ : Braconidae
		อันดับ : Hymenoptera

       แตนเบียน Cardiochiles sp. ตัวเต็มวัยมีขนาดยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร หนวดสีดำปลายเรียว ความยาวของหนวดเท่ากับลำตัว ส่วนหัว อก และท้องมีสีดำสนิท เพศเมียมีอวัยวะวางไข่ยื่นเลยส่วนท้องไปเล็กน้อย ปลายปีกหน้าประมาณหนึ่งในสามของความยาวปีก มีสีน้ำตาลเข้มพาดถึงปีกด้านหลัง โคนปีกทั้งสองข้างมีสีน้ำตาล ขาทั้ง 3 คู่มีสีดำ ยกเว้นขาคู่หน้าจากปลายฟีเมอร์ถึงทาร์ไซสีน้ำตาลแก่ ทาร์ไซมี 5 ปล้อง Cardiochiles sp. เป็นแตนเบียนที่ทำลายหนอนห่อใบข้าว มีบทบาทน้อยกว่าเมื่อเทียบกับแตนเบียน Temelucha philippinensis, Macrocentrus sp. และ Copidosomopsis sp. เพศเมียวางไข่ภายในตัวหนอนห่อใบข้าว หนอน ของแตนเบียนจะเจริญเติบโตภายในหนอนห่อใบข้าว และออกมาเข้าดักแด้ข้างๆ ตัวหนอน โดยปั่นเส้นใยหุ้มดักแด้เห็นเป็นสีขาว เป็นแตนเบียนชนิดเดี่ยวๆ (solitary parasite)

ตัวเต็มวัยแตนเบียน Cardiochiles sp.

		ชื่อวิทยาศาสตร์ :Copidosomopsis sp.
		วงศ์ : Encyrtidae
		อันดับ : Hymenoptera

        แตนเบียน Copidosomopsis sp.  เป็นแตนเบียนมีขนาดเล็กยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร หัว ตา อก และท้องมีสีดำ หนวดมี 5 ปล้องนับจากเพดิเซล (pedicel) มีสีน้ำตาล ปลายหนวดเป็นรูปกระบอง ขาคู่หน้าสีน้ำตาลอ่อน ทิเบียของขาคู่หลังมีสีดำ เป็นแตนเบียนที่มีประสิทธิภาพในการทำลายหนอนห่อใบข้าว  เพศเมียวางไข่ภายในไข่ของหนอนห่อใบ และเจริญเติบโตภายในหนอนห่อใบข้าว  ในระยะหนอนสามารถเพิ่มปริมาณได้มาก มีการแบ่งตัวหลายครั้ง จนเกิดเป็นตัวอ่อนจำนวนมากถึง 200-300 ตัว (gregarious parasite) ในหนอนห่อใบข้าว 1 ตัว สามารถมองเห็นดักแด้ด้วยตาเปล่าตามผนังลำตัวของหนอนห่อใบข้าว

แตนเบียน Copidosomopsis sp. กำลังวางไข่ภายในไข่ของหนอนห่อใบข้าว

ไข่ของแตนเบียน Copidosomopsis sp. 1 ฟอง พัฒนาเป็นตัวหนอนได้ 200-300 ตัว ภายในตัวหนอนห่อใบข้าว 1 ตัว

		ชื่อวิทยาศาสตร์ :Elasmus sp.
		Elasmus claripennis Cameron
		วงศ์ : Elasmidae
		อันดับ : Hymenoptera

        แตนเบียน Elasmus sp. ตัวเต็มวัยมีลักษณะลำตัวแบนด้านข้าง สีดำมีประกายเหลืองเขียว เพศผู้ขนาดเล็กกว่าเพศเมียและมีหนวดที่ต่างกันโคนหนวดและขาสี เหลืองใส  ทิเบียของขาคู่กลางและคู่หลังด้านบนมีขนสีดำ  ด้านของหัว อก และท้องสีดำวาวเหลือบเขียว ส่วนท้องด้านล่างเป็นสันสีน้ำตาล   หนวดเพศเมียสีขาว ส่วนที่เหลือมีสีเทาอ่อน  ขาสีขาวใส โดยทั่วไปพบเพศผู้มากกว่าเพศเมีย

        แตนเบียน E. claripennis Cameron ตัวเต็มวัยมีลักษณะแบนด้านข้าง สีดำมีประกายเหลืองเขียว อกส่วนกลางและส่วนที่เชื่อมกับท้องปล้องแรกสีเหลือง ท้องส่วนต้นมีสีเหลืองส้ม โคนหนวดและขาสีเหลือง โคนขา (coxa) คู่กลางและคู่หลังสีเขียวดำ  ทิเบียของขาหลังด้านบนมีขนสีดำเรียงเป็นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน 4 อัน  เพศเมียมีขนาดลำตัวยาวประมาณ 2.5-3.0 มิลลิเมตร ส่วนท้องด้านล่างเป็นสันมีสีน้ำตาล หนวดแบบข้อศอก (geniculate) สีน้ำตาล  ตัวผู้สีดำทั้งตัว ลำตัวขนาดประมาณ 1.5-2.1 มิลลิเมตร ระยะตัวเต็มวัยนาน 4-6 วัน

ตัวเต็มวัยแตนเบียน Elasmus sp.

ดักแด้แตนเบียน Elasmus sp.

		ชื่อวิทยาศาสตร์ : Macrocentrus sp.
		วงศ์ : Braconidae
		อันดับ : Hymenoptera

       แตนเบียน Macrocentrus sp. แตนเบียนชนิดนี้มีขนาดค่อนข้างใหญ่ เพศเมียมีขนาดยาวประมาณ 6 มิลลิเมตร เพศผู้ 4.5 มิลลิเมตร หนวดสีน้ำตาล ตาใหญ่สีดำ ส่วนหัว อก และท้องด้านหลังมีสีน้ำตาลแดง ส่วนท้องด้านบนตั้งแต่ปล้องแรกจนปล้องที่ 3 มีสีน้ำตาลแก่เข้ม ปีกสั้นกว่าส่วนท้องเล็กน้อย อวัยวะวางไข่ของเพศเมียมีลักษณะเป็นเข็มยาวสีน้ำตาลดำ  เป็นแตนเบียนที่มีความสำคัญในการลดปริมาณหนอนห่อใบข้าว เพศเมียชอบวางไข่ภายในตัวหนอนห่อใบข้าววัยที่ 2-3 และเจริญเติบโตภายในตัวหนอนห่อใบข้าว และฟักออกมาเป็นดักแด้หลังจากหนอนห่อใบข้าวตาย เป็นแตนเบียนดักแด้แบบเดี่ยว (solitary parasite) เข้าดักแด้มีสีน้ำตาลแดงและมีใยหุ้มเล็กน้อย

ตัวเต็มวัยแตนเบียน Macrocentrus sp.    

ลักษณะแตนเบียนดักแด้แบบเดี่ยว  (solitary parasite)

		ชื่อวิทยาศาสตร์ : Stenomesius japonicus (Ashmead)
		วงศ์ : Eulophidae
		อันดับ : Hymenoptera

         แตนเบียน S. japonicus (Ashmead) เป็นแตนเบียนขนาดเล็ก ตัวเต็มวัยเพศเมียขนาดยาวประมาณ 1.8-2 มิลลิเมตร ส่วนเพศผู้มีขนาดเล็กกว่า ยาวประมาณ 1.5-1.7 มิลลิเมตร โคนหนวดของเพศผู้ขยายใหญ่กว่าเพศเมีย ส่วนหัว อก และท้องมีสีอ่อนกว่า ขาทั้ง 3 คู่ มีสีน้ำตาลอ่อน ปีกใสไม่มีเส้นปีก ท้องและอกเชื่อมต่อด้วยอวัยวะเป็นท่อเล็กๆ อวัยวะวางไข่เพศเมียยาวเสมอปลายท้อง เดินและบินอย่างว่องไว เพศเมียวางไข่ภายนอกตัวหนอนห่อใบข้าว ชอบวางไข่บนตัวหนอนวัยที่ 3-5 หนอนของแตนเบียนมีสีขาว อาศัยดูดกินตัวหนอนห่อใบข้าวอยู่ภายนอก เมื่อโตเต็มที่ก็จะเข้าดักแด้ข้างเหยื่อ ระยะใกล้ฟักเป็นตัวเต็มวัยของดักแด้มีสีดำ บางครั้งพบถึง 15 ดักแด้ต่อหนอน 1 ตัว แตนเบียนนี้พบไม่บ่อยนัก