เครื่องปลูกข้าว
หลังจากเมื่อมีการเตรียมดินและระบายน้ำออกจากในแปลงนาเสร็จเรียบร้อยแล้วก็จะเป็นการปลูกข้าว ซึ่งในการปลูกข้าวแต่เดิมนั้นจะเป็นการปลูกข้าวแบบใช้กล้าข้าวไปปลูกคือจะต้องมีการเพาะกล้าข้าวก่อน เมื่อกล้าข้าวมีอายุได้ประมาณ 10-15 วัน ก็จะนำแผ่นกล้าข้าวไปปลูกในแปลงปักดำที่ได้เตรียมเอาไว้ซึ่งเรียกการทำนาแบบนี้ว่า นาดำ แต่ในปัจจุบันการปลูกข้าวจะมีอยู่ 2 รูปแบบ คือ ปลูกแบบดำกล้าข้าว หรือนาดำ และปลูกข้าวแบบหว่านเมล็ดข้าวหรือนาหว่าน ซึ่งทั้ง 2 รูปแบบปัจจุบันจะมีการใช้เครื่องจักรในการปลูกข้าวเป็นไปตามรูปแบบของการปลูกข้าว ได้แก่
เครื่องปลูกข้าวนาดำ
การใช้เครื่องปลูกข้าวแบบนี้จะต้องมีการเตรียมกล้าข้าวก่อน โดยการเพาะกล้าข้าวในถาดปลูก ซึ่งพอกล้าข้าวมีอายุได้ประมาณ 10-15 วัน ก็สามารถนำไปปลูกได้โดยการใช้เครื่องปลูกข้าวนาดำ ซึ่งลักษณะของเครื่องปลูกข้าวนาดำเป็นแบบเดินตามหรือนั่งขับ ซึ่งการทำงานของเครื่องปลูกข้าวนาดำนี้ ซึ่งจะต้องนำต้นกล้าข้าวที่ได้อายุไปวางไว้บนรางนำต้นกล้าข้าวเข้าสู่มือจับกล้าข้าวปักลงในดิน จะใช้ต้นกำลังเป็นเครื่องยนต์เบนซินขนาด 4-21 แรงม้า สามารถปลูกข้าวได้จำนวน 4-8 แถว โดยมีอัตราการทำงานระหว่าง 6-30 ไร่ต่อวัน แต่การใช้เครื่องปลูกข้าวแบบนาดำนี้จะต้องมีการเตรียมดินที่ดีและมีลักษณะโครงสร้างของเนื้อดินค่อนข้างเหนียวถึงจะใช้งานได้ดี
เครื่องปลูกข้าวนาหว่าน
การปลูกข้าวแบบนาหว่านมี 2 รูปแบบ คือ นาหว่านข้าวแห้ง และนาหว่านน้ำตม โดยนาหว่านข้าวแห้งจะทำก่อนที่ฝนจะตกหรือเรียกว่านาหว่านสำรวย ซึ่งจะทำในเขตพื้นที่นอกเขตชลประทานหรือพื้นที่นาน้ำฝน ส่วนนาหว่านน้ำตมจะทำในเขตพื้นที่ชลประทานหรือพื้นที่มีน้ำเพียงพอโดยลักษณะของเครื่องปลูกข้าวนาหว่านมีอยู่ 2 แบบ คือ เครื่องหยอดหรือโรยเมล็ด และเครื่องหว่านหรือกระจายเมล็ด
เครื่องหยอดหรือโรยเมล็ด
เป็นเครื่องปลูกข้าวที่มีลักษณะการปลูกข้าวเป็นแถว สามารถกำหนดจำนวนเมล็ดข้าวต่อหลุมหรือแถว และระยะห่างระหว่างแถวได้ตามต้องการ จะใช้วิธีการลากจูงหรือใช้ต้นกำลังเป็นรถไถเดินตามหรือรถแทรกเตอร์ก็ได้ ตามลักษณะและขนาดของเครื่องหยอดเมล็ด
โดยเครื่องหยอดหรือโรยเมล็ดสามารถใช้ได้กับนาหว่านข้าวแห้งและนาหว่านน้ำตม ปัจจุบันเครื่องหยอดหรือโรยเมล็ดจะใช้กันมาก เนื่องจากสามารถกำหนดจำนวนเมล็ดต่อพื้นที่ได้ ทำให้เป็นการประหยัดเมล็ดพันธุ์และลดต้นทุนเมล็ดพันธุ์ลง
เครื่องหยอดหรือโรยเมล็ดซึ่งส่วนใหญ่จะทำจากท่อพีวีซี การทำงานของเครื่องจะใช้วิธีการลากจูงด้วยแรงงานหรือรถไถเดินตาม จะมีลักษณะเป็นแกนยาว ที่ประกอบด้วยกล่องบรรจุเมล็ดข้าวปลูกที่ทำการเจาะรู ที่มีความห่างตามระยะปลูกจำนวน 6-8 ลูก สามารถปลูกได้ครั้งละ 6-8 แถว หรือบางครั้งอาจจะมีการนำเครื่องปลูกเมล็ดถั่วเขียว หรือข้าวโพดมาปรับแต่งลูกหยอดให้ใช้งานสำหรับการหยอดเมล็ดข้าวด้วยก็ได้ ซึ่งจะต่อพ่วงกับรถไถเดินตามหรือติดกับจานพรวนต่อพ่วงเข้ากับรถแทรกเตอร์
เครื่องหว่านหรือกระจายเมล็ด
เป็นเครื่องปลูกข้าวที่มีลักษณะการปลูกข้าวโดยการหว่านหรือกระจายเมล็ดให้ครอบคลุมพื้นที่แปลงนาข้าว ซึ่งจะมีตัวจานเหวี่ยงหรือท่อพ่นทำหน้าที่กระจายเมล็ดไปรอบๆ พื้นที่แปลงนาข้าว ปัจจุบันเครื่องหว่านหรือกระจายเมล็ดข้าวจะถูกขับโดยตรงจากเครื่องยนต์เบนซินขนาดเล็ก เพลา PTO รถแทรกเตอร์หรือแบตเตอรี่ของรถแทรกเตอร์ อีกทั้งยังมีการนำเครื่องพ่นปุ๋ยและยานำมาพัฒนาให้ใช้ร่วมกับการพ่นเมล็ดข้าวปลูกได้อีกด้วย