ระบบการผลิตข้าว

บทนิยาม (Definition)

• เกษตรอินทรีย์ (Organic agriculture) หมายถึงระบบการจัดการผลิตด้านการเกษตรแบบองค์รวมที่เกื้อหนุนต่อระบบนิเวศ รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพ วงจรชีวภาพ โดยเน้นการใช้วัสดุธรรมชาติหลีก เลี่ยงการใช้วัตถุดิบจากสารสังเคราะห์และไม่ใช้พืช สัตว์ หรือจุลินทรีย์ที่ได้มาจากเทคนิคการดัดแปรพันธุกรรม (Genetic modification) หรือพันธุวิศวกรรม (Genetic engineering) มีการเน้นกับผลิตภัณฑ์ โดยเน้นการแปรรูปด้วยความระมัดระวังเพื่อรักษาสภาพการเป็นเกษตรอินทรีย์ และคุณภาพที่สำคัญของผลิตภัณฑ์ในทุกขั้นตอน

• องค์รวม (Holistic) หมายถึงการให้ความสำคัญของสรรพสิ่งและกิจกรรมโดยรวมของระบบนิเวศ และยังหมายรวมถึงการจากการผลิต และมีการตรวจสอบตามข้อกำหนดในหลักการพื้นฐานอย่างครบถ้วนทุกขั้นตอนหรือทุกองค์ประกอบของการผลิต ดังแสดงในภาพผนวก

• ระยะการปรับเปลี่ยน (Transition period) หมายถึง ช่วงเวลานับจากเริ่มต้นทำเกษตรอินทรีย์ ตามระยะเวลาที่กำหนดในมาตรฐาน

• ผลิตผล (Produces) หมายถึง ผลิตผลที่ได้จากการเพาะปลูกจากระบบเกษตรอินทรีย์

• ผลิตภัณฑ์ (Products) หมายถึง ผลผลิตจากระบบเกษตรอินทรีย์ที่ผ่านกระบวนการแปรรูปเพื่อใช้เป็นอาหาร

• การผลิต (Production) หมายถึง การดำเนินการผลิตในขั้นที่อยู่ในไร่นา (ฟาร์ม) รวมถึงการบรรจุหีบห่อขั้นต้น และการแสดงฉลากของผลิตภัณฑ์

• การตรวจ (Inspection) หมายถึง การตรวจสอบ (Examine) ผลผลิตหรือผลิตภัณฑ์ หรือระบบสำหรับควบคุมผลิตผลหรือผลิตภัณฑ์ วัตถุดิบ การแปรรูป เพื่อทวนสอบว่าเป็นไปตามข้อกำหนด

• การทวนสอบ (Verification) หมายถึง การใช้วิธีการ ขั้นตอนการดำเนินงานการทดสอบ หรือการประเมิน  อื่น ๆ เพิ่มเติมจากการตรวจเฝ้าระวัง (Monitoring) เพื่อพิจารณาความสอดคล้องกับมาตรฐาน

• หน่วยรับรอง (Certification body) หมายถึง หน่วยที่รับผิดชอบในการทวนสอบว่าผลิตผล หรือ ผลิตภัณฑ์ ที่จำหน่าย ที่ระบุฉลากว่าอินทรีย์ ได้ดำเนินการทุกขั้นตอนเป็นไปตามมาตรฐานนี้

• การรับรอง (Certification) หมายถึง ขั้นตอนการดำเนินงานโดยหน่วยรับรองของทางราชการ หรือ หน่วยรับรองที่ได้รับการยอมรับในการออกใบรับรองว่า ผลิตผลหรือผลิตภัณฑ์ ระบบควบคุมการผลิต การแปรรูป เป็นไปตามข้อกำหนดของมาตรฐานนี้

• ข้าวหอมมะลิไทย หมายถึง ข้าวที่มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Oryza sativa L. โดยรวมถึงข้าวเปลือก ข้าวกล้อง และข้าวขาว ที่แปรรูปมาจากข้าวเปลือกเจ้าพันธุ์ข้าวหอมที่ไวต่อช่วงแสง ซึ่งผลิตในประเทศไทยในฤดูนาปี และกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประกาศรับรองว่าเป็นพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์กข15 ซึ่งมีกลิ่นหอมตามธรรมชาติ ขึ้นอยู่กับว่าเป็นข้าวใหม่หรือข้าวเก่า เมื่อหุงสุกเป็นข้าวสวยแล้วเมล็ดข้าวจะอ่อนนุ่ม

• ข้าวอินทรีย์ (Organic rice) หมายถึง ผลผลิต และผลิตภัณฑ์ข้าวอินทรีย์ ที่ได้จากการผลิตภายใต้ระบบการผลิตข้าวอินทรีย์

• ระบบการผลิตข้าวอินทรีย์ (Organic production system) การจัดการผลผลิตข้าว       ที่เกื้อกูลต่อระบบนิเวศ รวมถึงความหลากหลายทางชีวภาพ และวงจรชีวภาพ โดยเน้นการใช้วัสดุธรรมชาติ ไม่ใช้วัตถุดิบสังเคราะห์ และไม่ใช้พืช สัตว์ หรือจุลลินทรีย์ หรือวัตถุดิบที่ได้จากการดัดแปรพันธุกรรม (Genetic modification) การจัดการกับผลิตภัณฑ์ เน้นการแปรรูปด้วยความระมัดระวังในทุกขั้นตอน เพื่อรักษาสภาพการเป็นข้าวอินทรีย์ และคุณภาพที่สำคัญของผลิตภัณฑ์ข้าวอินทรีย์

• ผลิตผลข้าวอินทรีย์ (Organic rice produce) หมายถึง ข้าวเปลือกอินทรีย์ที่ยังไม่ผ่านกระบวนการแปรรูปและให้หมายความรวมถึงผลพลอยได้จากการเพาะปลูกข้าวอินทรีย์ เช่น ฟางข้าวอินทรีย์ แล้วแต่กรณี

• กระบวนการแปรรูป หมายถึง การแปรสภาพผลผลิตข้าวอินทรีย์ ได้แก่ การสีข้าวเปลือกอินทรีย์เป็นข้าวกล้องหรือข้าวขาวอินทรีย์ รวมถึงการนำข้าวกล้องหรือข้าวขาวอินทรีย์ รำข้าวอินทรีย์ หรือปลายข้าวอินทรีย์มาผ่านกระบวนการทางฟิสิกส์ ชีวภาพ และกระบวนการอื่น ๆ

• ผลิตภัณฑ์ข้าวอินทรีย์ (Organic rice product) หมายถึง สิ่งที่ได้จากการแปรสภาพข้าวเปลือกอินทรีย์ เช่น ข้าวกล้อง ข้าวขาว แกลบ รำ ปลายข้าว จมูกข้าว รวมทั้งการนำผลิตภัณฑ์เหล่านี้ไปแปรรูปต่อโดยไม่มีส่วนผสมอื่น เช่น น้ำมันรำข้าว แป้งข้าว ข้าวงอก ข้าวนึ่ง

• ศัตรูข้าว (Rice pest) หมายถึง ชนิด สายพันธุ์ของ พืช สัตว์ หรือจุลินทรีย์ที่ก่อให้เกิดความเสียหายต่อข้าวอินทรีย์